4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.  

79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir...” açıklaması yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin kapsamının “Eskişehir ve Sarıcakaya Orman Fidanlık Şeflikleri Fidan Bakım Çalışmaları (İlkbahar-Yaz 2025)” olduğu, 16.04.2025 tarihinde ihale yetkilisi tarafından onaylanan ihale komisyonu kararına göre 8 geçerli teklif sahibi isteklinin teklifinin sınır değerin altında “10.390.875,74 TL” olduğu tespit edilerek söz konusu isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, aşırı düşük teklif açıklaması sunan üç istekliden Faruk Çelik ve Akkoca Müh. Dan. Or. Ür. San. Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin sırasıyla ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibi istekliler olarak belirlendiği görülmüştür.

Teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilere EKAP üzerinden gönderilen 07.04.2025 tarihli ve “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması”  konulu yazıda “…Aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 11.04.2025 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir.

Açıklama:

Ekli "Aşırı Düşük Teklif Fiyat Açıklama Tutanağı"nda belirtilen iş gruplarına ait fiyat bileşenleriyle ilgili açıklamanın doldurularak mevzuata uygun onaylanmış belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.

Aşırı düşük teklifin önemli bileşenlerine ilişkin açıklama ekte yer alan belgelerde bulunmaktadır.

Ek Dosya…” bilgisine yer verildiği,

Söz konusu yazı ekinde açıklama istenilen teklifte önemli görülen maliyet bileşenlerinin aşağıdaki şekliyle düzenlendiği görülmüştür.

“Aşırı Düşük Teklif Fiyat Açıklama Tutanağı

İkn ve Adı: 2025/330127 Eskişehir ve Sarıcakaya Orman Fidanlık Şeflikleri Fidan Bakım Çalışmaları (İlkbahar-Yaz 2025)

Dayanak : 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun 38.madde, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesi, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddeleri kapsamında;

Aşağıda aşırı düşük fiyat teklifinizde  önemli fiyat bileşenlerinize ait unsurları içeren açıklamaları 11.04.2025 Cuma günü saat: 17.00’ye kadar İhale Komisyonumuza/İdaremize vermeniz gerekmektedir. Bu tarihe kadar açıklamanızı vermediğiniz takdirde teklifiniz ihale dışı teklif kapsamında olacaktır.

İş bu Aşırı Düşük Fiyat Teklif Açıklama Tutanağı ihaleye vermiş olduğumuz fiyat teklifi dahilinde  tarafımızdan düzenlenip imzalanmıştır…./04/2025…”

Ayrıca söz konusu isteklilere 08.04.2025 tarihinde EKAP üzerinden yeniden “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması”  konulu yazının gönderildiği söz konusu yazıda “…Aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 11.04.2025 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir.

Açıklama:

Tarafınıza yapılan önceki tebligat eki yeniden düzenlenmiş olup, Ekli "Aşırı Düşük Teklif Fiyat  Açıklama Tutanağı"nda belirtilen iş gruplarına ait fiyat bileşenleriyle ilgili açıklamanın doldurularak mevzuata uygun onaylanmış belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.

Aşırı düşük teklifin önemli bileşenlerine ilişkin açıklama ekte yer alan belgelerde bulunmaktadır.

Ek Dosya…” bilgisine yer verildiği,

Söz konusu yazı ekinde açıklama istenilen teklifte önemli görülen maliyet bileşenlerinin aşağıdaki şekliyle düzenlendiği görülmüştür.

“Aşırı Düşük Teklif Fiyat Açıklama Tutanağı

İKN ve ADI: 2025/330127 Eskişehir ve Sarıcakaya Orman Fidanlık Şeflikleri Fidan Bakım Çalışmaları (İlkbahar-Yaz 2025)

Dayanak: 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun 38.madde, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesi, Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddeleri kapsamında;

Aşağıda aşırı düşük fiyat teklifinizde önemli fiyat bileşenlerinize ait unsurları içeren açıklamaları 11.04.2025 Cuma günü saat: 17.00’ye kadar İhale Komisyonumuza/İdaremize vermeniz gerekmektedir. Bu tarihe kadar açıklamanızı vermediğiniz takdirde teklifiniz ihale dışı teklif kapsamında olacaktır.

İş bu Aşırı Düşük Fiyat Teklif Açıklama Tutanağı ihaleye vermiş olduğumuz fiyat teklifi dahilinde  tarafımızdan düzenlenip imzalanmıştır…./04/2025…”

İdarece teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen 8 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenildiği, söz konusu isteklilere 07.04.2025 ve 08.04.2025 tarihli yazıların gönderilerek aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasının istenildiği, 07.04.2025 tarihli yazı ekinde yer alan ve IV ve V sıra numaralı satırlarda belirtilen maliyet bileşenlerine ilişkin 08.04.2025 tarihli yazıda değişiklikler yapıldığı, ayrıca 08.04.2025 tarihli yazıda vb…giderler gibi net olmayan isteklileri tereddüde düşürecek ifadelerin yer aldığı, idarece açıklama istenilen 8 istekliden 3 tanesinin aşırı düşük teklif açıklaması sunduğu, açıklama sunan isteklilerden bir tanesinin 08.04.2025 tarihli aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısın diğer iki isteklinin ise 07.04.2025 tarihli yazıyı eklerini esas alarak açıklama sunduğu ve isteklilerce söz konusu yazılar kapsamında farklılık arz eden bir takım farklı maliyet bileşenlerine yönelik açıklamaların yapıldığı, idarece ise söz konusu isteklilerce sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının bu doğrultuda değerlendirilerek uygun görüldüğü anlaşılmaktadır.

Yukarıda aktarılan Kanun hükmü ve Tebliğ açıklaması birlikte değerlendirildiğinde; ihale komisyonunca tekliflerin 4734 sayılı Kanun’un 37’nci maddesine göre değerlendirilmesi sonrasında aşırı düşük tekliflerin ve bu tekliflerde önemli olan bileşenlerin belirlenmesinin zorunlu olduğu ve teklifinin aşırı düşük olduğu tespit edilen isteklilerden, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili açıklama istenmesi gerektiği hususunun açık ve tereddüde yer vermeyecek bir şekilde hüküm altına alındığı anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda, aşırı düşük teklif açıklamalarının objektif kriterlere göre değerlendirilebilmesi için önemli teklif bileşenleri ve onları oluşturan maliyet unsurlarının net ve anlaşılır bir şekilde belirlenerek teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Ancak, 22.05.2025 tarihli ve 2025/UH.I-1194 sayılı Kurul kararı ile ihalenin iptaline karar verildiğinden, aşırı düşük teklif sorgulamalarına yönelik yeniden bir işlem tesis edilmesine gerek bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.

Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 101.344,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu tüm iddialarında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde 101.344,00 TL TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

2) Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumu’na yazılı talebi halinde iadesine,

   Oybirliği ile karar verildi.